<p style="text-align: justify;"><span style="line-height:normal"><span style="font-size:12.0pt"><span new="" roman="" style="font-family:" times="">6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu'nun 7 Nisan 2016 yılında yürürlüğe girmesi ile birlikte, hayatımıza yeni kavramlar girmeye başlamıştır. Açık rıza da bu kavramlardan birisidir. KVKK'nın 3 üncü maddesinde açık rıza; “belirli bir konuya ilişkin, bilgilendirilmeye dayanan ve özgür iradeyle açıklanan rıza” şeklinde tanımlanmaktadır. Ayrıca Anayasamızın 20. maddesinin 3. fıkrasında da, kişisel verilerin, ancak kanunda öngörülen hallerde veya kişinin açık rızasıyla işlenebileceği hüküm altına alınmıştır. Yine KVKK'nın 5 inci maddesine göre;</span></span></span></p> <blockquote> <p style="text-align: justify;"><span style="line-height:normal"><span style="font-size:12.0pt"><span new="" roman="" style="font-family:" times="">Kişisel veriler ilgili kişinin açık rızası olmaksızın işlenemez.</span></span></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="line-height:normal"><span style="font-size:12.0pt"><span new="" roman="" style="font-family:" times="">(2) Aşağıdaki şartlardan birinin varlığı hâlinde, ilgili kişinin açık rızası aranmaksızın kişisel verilerinin işlenmesi mümkündür:</span></span></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="line-height:normal"><span style="tab-stops:list 36.0pt"><span style="font-size:12.0pt"><span new="" roman="" style="font-family:" times="">a) Kanunlarda açıkça öngörülmesi.</span></span></span></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="line-height:normal"><span style="tab-stops:list 36.0pt"><span style="font-size:12.0pt"><span new="" roman="" style="font-family:" times="">b) Fiili imkânsızlık nedeniyle rızasını açıklayamayacak durumda bulunan veya rızasına hukuki geçerlilik tanınmayan kişinin kendisinin ya da bir başkasının hayatı veya beden bütünlüğünün korunması için zorunlu olması.</span></span></span></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="line-height:normal"><span style="tab-stops:list 36.0pt"><span style="font-size:12.0pt"><span new="" roman="" style="font-family:" times="">c) Bir sözleşmenin kurulması veya ifasıyla doğrudan doğruya ilgili olması kaydıyla, sözleşmenin taraflarına ait kişisel verilerin işlenmesinin gerekli olması.</span></span></span></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="line-height:normal"><span style="tab-stops:list 36.0pt"><span style="font-size:12.0pt"><span new="" roman="" style="font-family:" times="">ç) Veri sorumlusunun hukuki yükümlülüğünü yerine getirebilmesi için zorunlu olması.</span></span></span></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="line-height:normal"><span style="tab-stops:list 36.0pt"><span style="font-size:12.0pt"><span new="" roman="" style="font-family:" times="">d) İlgili kişinin kendisi tarafından alenileştirilmiş olması.</span></span></span></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="line-height:normal"><span style="tab-stops:list 36.0pt"><span style="font-size:12.0pt"><span new="" roman="" style="font-family:" times="">e) Bir hakkın tesisi, kullanılması veya korunması için veri işlemenin zorunlu olması.</span></span></span></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="line-height:normal"><span style="tab-stops:list 36.0pt"><span style="font-size:12.0pt"><span new="" roman="" style="font-family:" times="">f) İlgili kişinin temel hak ve özgürlüklerine zarar vermemek kaydıyla, veri sorumlusunun meşru menfaatleri için veri işlenmesinin zorunlu olması.</span></span></span></span></p> </blockquote> <p style="text-align: justify;"><span style="line-height:normal"><span style="font-size:12.0pt"><span new="" roman="" style="font-family:" times="">Görüldüğü üzere veri sorumlusu ancak yukarıdaki şartların varlığı halinde ilgili kişinin açık rızası olmaksızın kişisel verisini işleyebilir. </span></span></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="line-height:normal"><span style="font-size:12.0pt"><span new="" roman="" style="font-family:" times="">Somut bir örnek verecek olursak; personel özlük süreçlerinde iş sözleşmesi imzalanırken personelden alınan kimlik bilgileri için ayrı bir açık rıza alınmasına gerek yoktur çünkü iş sözleşmesi 4857 sayılı İş Kanunu'na dayanılarak düzenlenen bir belgedir. Dolayısıyla burada veri işleme şartlarından "Kanunlarda açıkca öngörülmesi" şartı sağlanmaktadır. Fakat aynı iş yerine iş başvurusunda bulunan personel adaylarından alınan özgeçmişlerin ilgili alım yapıldığı halde belirli bir süre muhafaza edilmesi için personel adayından açık rıza alınması gerekecektir. Açık rıza süreçlerine ilişkin bu ve buna benzer bir çok örnek verilebilmektedir.</span></span></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="line-height:normal"><b><span style="font-size:12.0pt"><span new="" roman="" style="font-family:" times="">Peki Veri Sorumlusu Tüm Veri İşleme Faaliyetleri İçin Ayrı Ayrı Açık Rıza Almak Zorunda mı?</span></span></b></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="line-height:normal"><span style="font-size:12.0pt"><span new="" roman="" style="font-family:" times="">KVKK'nın 3 üncü maddesine göre açık rızanın 3 unsuru bulunmaktadır:</span></span></span></p> <ul> <li style="text-align: justify;"><span style="line-height:normal"><span style="tab-stops:list 36.0pt"><span style="font-size:12.0pt"><span new="" roman="" style="font-family:" times="">Belirli bir konuya ilişkin olması,</span></span></span></span></li> <li style="text-align: justify;"><span style="line-height:normal"><span style="tab-stops:list 36.0pt"><span style="font-size:12.0pt"><span new="" roman="" style="font-family:" times="">Rızanın bilgilendirmeye dayanması,</span></span></span></span></li> <li style="text-align: justify;"><span style="line-height:normal"><span style="tab-stops:list 36.0pt"><span style="font-size:12.0pt"><span new="" roman="" style="font-family:" times="">Özgür iradeyle açıklanması.</span></span></span></span></li> </ul> <p style="text-align: justify;"><span style="line-height:normal"><span style="font-size:12.0pt"><span new="" roman="" style="font-family:" times="">Görüldüğü üzere açık rızanın "belirli bir konuya ilişkin olması" açık rızanın düzenlenme koşullarından birisidir. “Her türlü veri işleme faaliyeti” ifadesi kullanılarak alınan açık rıza onamı her ne kadar veri sorumlusunun işini kolaylaştıracak gibi görünse de; belirli bir konu ile sınırlandırılmayan genelleştirilerek alınan açık rıza, “battaniye rıza” olarak kabul edilir ve geçersizdir. </span></span></span></p> <p style="text-align: justify;"><span style="line-height:normal"><span style="font-size:12.0pt"><span new="" roman="" style="font-family:" times="">İlgili kişi tarafından verilen açık rıza onamı sadece açık rıza metninde belirtilen veri işleme faaliyeti öncesinde belirtilen amaçlar için alınmıştır. Dolayısıyla veri sorumlusunun her yeni veri işleme faaliyeti için açık rızanın yeniden alınması gerekmektedir. Örneğin bir e-ticaret sitesinin; müşterilere indirim e-postaları göndermek için yine müşterilerden alınan açık rıza onamları aynı e-ticaret sitesinin yeni ürün tanıtımları için gönderilecek e-postalar için geçerli olmayacaktır. Veri sorumlusunun yeni ürünlerin tanıtımı için ayrı bir açık rıza alması gerekir. </span></span></span></p>