Aydınlatma yükümlülüğü kişisel verilerin veri sahibinden elde edilmesi sırasında veri sorumlusu tarafından yerine getirilmesi gereken bir yükümlülüktür. Aydınlatma yükümlülüğü, açık rıza ya da kişisel veri işleme şartlarından bağımsız şekilde yerine getirilmelidir. Eğer açık rıza şartı dışındaki işleme şartlarından herhangi birine bağlı olarak kişisel veri işleniyorsa sadece aydınlatma

yükümlülüğü yerine getirilmeli, ilgili kişilere ayrıca açık rıza metni sunulmamalıdır. Fakat kişisel veri  işleme şartlarından birisi bulunmamasına rağmen kişisel veri işleme faaliyeti gerçekleşecekse; veri sahibinin hem aydınlatılması hem de açık rızasının alınması gerekmektedir.
 

Örneğin bir otel, müşterilerine daha sonraki dönemlerde reklam amaçlı ticari elektronik ileti göndermek istiyorsa, hem işlediği kişisel veriler için ilgili kişiyi aydınlatması hem de ticari elektronik

iletiler için ilgili kişinin açık rızasını alması gerekmektedir. Buna göre, otelin hem aydınlatma yükümlülüğünü yerine getirdiğinin ispatı için ilgili kişiden “bilgi edindiğine” dair imza alması hem de söz konusu kişisel verilerin işleme şartının açık rıza olması dolayısıyla ayrıca açık rıza metni ile onay alması mümkündür.

Diğer taraftan Aydınlatma Yükümlülüğünün Yerine Getirilmesinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğin 5. maddesine göre “Kişisel veri işleme faaliyetinin açık rıza şartına dayalı olarak gerçekleştirilmesi halinde, aydınlatma yükümlülüğü ve açık rıza alınması işlemlerinin ayrı ayrı yerine getirilmesi” şartı yer almaktadır. İlgili hükümden de anlaşılacağı üzere aydınlatma yükümlülüğü ve açık rıza yazılı olarak yerine getirilecekse, farklı sayfalarda olması daha doğru olacaktır. Fakat metinlerin aynı sayfada olması gerektiği durumlarda (veri sorumlusu aynı sayfada olmasını tercih ettiyse) farklı başlıklar altında olması, açık rıza alımına ilişkin ayrı bir alan açılmalıdır. Metinler birbiri içine girmeyecek şekilde hazırlanmalıdır. Ayrıca aydınlatma ve açık rıza metinlerinde imza alınması öngörülüyorsa her iki metin için ayrı ayrı imza alınması gerekmektedir.

Kişisel Veri İşlenirken “Kanunlarda açıkça öngörülmesi” Şartı Sağlanıyorsa Aydınlatma Yapılmasına Gerek Var mı?

En çok merak edilen hususlardan birisi de kişisel veri işleme şartlarından birisi olan ''Kanunlarda açıkça öngörülmesi'' şartının sağlandığı durumlarda aydınlatma yükümlülüğünün yerine getirilip getirilmeyeceğidir. Kişisel veri hangi kişisel veri işleme şartına dayanırsa dayansın, her şekilde aydınlatma yükümlülüğü yerine getirilmelidir. Kanunlarda açıkça öngörülmesi 6698 sayılı KVKK'nın 5 inci maddesinde yer alan kişisel veri işleme şartları arasında sayılmaktadır. Aydınlatma yükümlülüğü yukarıda bahsi geçtiği üzere, kişisel veri işleme şartlarından birisi sağlansa da her veri sorumlusunun kişisel veri işlemeden önce yerine getirmesi gereken bir sorumluluk sayılmaktadır.

Özetle aydınlatma metni ve açık rıza metni aynı başlık altında sunulamaz. İlgili metinler tercihen aynı genel metin içerisinde yer alacak olsa dahi mutlaka ayrı ayrı başlıklandırılmalı, mümkün ise ayrı sayfalarda yer almalıdır. Her veri sorumlusu aydınlatma yükümlülüğünü kişisel veri işleme şartlarının sağlanması durumundan bağımsız olarak, kişisel veri işlemeden önce mutlaka yerine getirmelidir. Veri sorumluları tarafından merak edilen, kişisel veri işleme şartının “Kanunlarda açıkça öngörülmesi” hali de buna dahildir.
 
Editör: TE Bilişim