Giriş

Bilindiği üzere birçok iş yerinde güvenlik ya da denetim amacıyla ve işverenin yönetim hakkı kapsamında kamera kaydı alınmaktadır. İşverenler iş yerlerine kurmuş oldukları kamera sistemleri ile hem çalışanları hem de iş yerine girip çıkan ziyaretçileri denetleyebilmektedir. Bu sebeple işyerlerinde bulunan kameralar hem iş sağlığı ve güvenliği kapsamında hem de kişisel verilerin korunması kapsamında değerlendirilebilir.

Bu yazımızda iş yerinde bulunan kamera kayıtlarını kişisel verilerin korunması kapsamında değerlendireceğiz.

İşyerlerinde Kamera Kaydı Alınması Kişisel Veri İşleme Faaliyeti Sayılır mı?

İşverenin güvenlik kamerası kullanımı, işçilerin kişisel verilerinin korunmasına ilişkin kurallar bakımından değerlendirildiğinde karşımıza birden çok sonuç çıkmaktadır. İşyerinde kamera kaydı alınması; kamera kaydında bulunan kişilerin belirlenebilir olması durumunda bir kişisel veri işleme faaliyetidir. Günümüz teknolojisinde alınan kamera kayıtlarının kişisel veri işleme faaliyeti olarak değerlendirileceği şüphesizdir. Bahsi geçen kişisel veri işleme faaliyeti genel olarak işyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması amacıyla (özel nitelikli kişisel veri işleme durumu haricinde) “veri sorumlusunun meşru menfaati” kapsamında değerlendirilebilir. Fakat işveren kamera kayıtlarını her ne kadar meşru menfaat kapsamında alsa da; konu 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında muhakkak irdelenmelidir.

İşveren yani veri sorumlusu kişisel işleme faaliyetinin ilgili kişinin temel hak ve hürriyetlerini ihlal etmemesine, veri koruma ilkelerine uygun olmasına önem göstermelidir. Ayrıca veri işleme faaliyeti hukuka uygun bir meşru menfaate dayandırılmalıdır.

Kişisel Verilerin korunması hukukunun en önemli ilkelerinden birisi de amaçla sınırlılık ilkesidir.  Bu ilke veri işleme faaliyetinin belirlenen amaç dışındaki bir başka amaçla kişisel veri işlenemeyeceğini ifade etmektedir.

İşverenin İşyerinde Kamera Kaydı Almasının Sınırları Nasıl Olacaktır?

KVKK’ya göre kamera kayıtları; hem fiziksel mekan güvenliği veri kategorisi altında hem de görsel işitsel kayıtlar veri kategorisi altında kişisel veri olarak değerlendirilebilir.

İşverenler işçilerin çalışma ortamını kayıt altına almak için işçinin açık rızasını almalıdır. İşçi kamera kullanımın amacı, süresi ve görüntülerin ne kadar saklanacağı konusunda bilgilendirilmelidir. İşveren, güvenlik kamerası kullanımıyla iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması, konut dokunulmazlığı gibi amaçları taşıdığını ifade etmelidir. Ayrıca işveren kamera kaydı alınan yerlere iş yerinde kamera kaydı alındığını belli eder nitelikte görseller asmalıdır. İşveren kamera kayıtlarıyla alakalı açık rıza alınıp alınması durumuna bakılmaksızın muhakkak aydınlatma yükümlülüğünü yerine getirmelidir.

İşverenin güvenlik kamerası kullanması amaçla bağlantılı, sınırlı ve ölçülü olmalıdır. Kamera kaydı ile elde edilen kişisel veriler işlendikleri amaç için gerekli olan süre kadar muhafaza edilmelilerdir.

Hatırlatmamız gereken bir diğer husus da şudur ki; eğer işverenin işyerinde güvenlik kamerası kullanması yasal bir yükümlülük ise işçinin açık rızası olmadan da kamera kaydı alınabilir. Örneğin 4857 sayılı İş Kanunu ile 6098 sayılı Borçlar Kanunu’nda kamera kaydı ile alakalı net bir hüküm bulunmasa dahi çeşitli yönetmeliklerde işverenin işyerinde güvenlik kamerası kullanmasını gerektirecek durumlar belirtilmiştir. Örneğin, AVM’lerde güvenlik açısından kamera kullanımı işverenler için bir yükümlülüktür. Bunun dışında işverenin hukuk kurallarına uygun meşru bir menfaatinin olduğu durumlarda söz konusu menfaatle bağlantılı ve sınırlı şekilde ölçülülük kuralları çerçevesinde açık rızaya gerek olmaksızın güvenlik kamerası kullanması mümkündür.

İşyerlerinde Kamera Kaydı Alınması Özel Hayatın Gizliliği Kapsamında Değerlendirilebilir mi?

İşyerlerinde kamera kaydı alınması hususunu “özel hayatın gizliliği” bağlamında değerlendirebiliriz. İşverenin çalışma ortamlarının izlenmesi ile alakalı duruma göre alması gereken açık rıza onamından bağımsız şekilde aydınlatma yükümlülüğünü yerine getirecek bir bildirim yapması gerekmektedir. İşveren işçiye yapacağı bildirimi muhakkak izleme faaliyeti başlamadan önce yapmalıdır. İşveren söz konusu izlemenin yapılmasını meşrulaştıran gerekçeler sunmalıdır. İşverenin işçinin çalışma ortamlarını ve ortak alanları izlemesinin işçinin özel hayatına yaptığı müdahale arttıkça veri işleme faaliyetinin meşru olabilmesi için daha haklı sebepler bulunmalıdır. İzleme faaliyeti gösterilen meşru gerekçe ile sınırlı olarak sürdürülmelidir. Ayrıca işverenin söz konusu meşru amacı gerçekleştirebilmek için özel hayata daha az müdahale eden başka bir yolu seçme imkanının olup olmadığı araştırılmalıdır.

İşyerlerinde kamera kaydı alınmasını özel hayatın gizliliği bağlamında değerlendirebileceğimiz yasal dayanaklara bakacak olursak;

Anayasa Mahkemesinin 28/09/2017 tarihli ve 2016/125 E. 2017/143 K. sayılı kararında da; “…

…” açıklamalarına yer verilmiştir.

İş Yerlerinde Ses Kayıt Özelliği Bulunan Kamera Kaydı Alınması KVKK’ya Aykırı mıdır?

İşyerlerinde ses kayıt özelliği bulunduran kamera kullanımının KVKK’ya uygunluğu yukarıda açıkladığımız hususlara bakılarak yorumlanabilir. İşverenin sesli kayıt özelliği bulunan kameralarla kayıt almasının KVKK’ya uygun bir veri işleme faaliyeti olarak değerlendirilebilmesi için Anayasa’da belirtilen temel hak ve özgürlüklerin sınırlanmasında gözetilmesi gereken ilkelere uygun olması gerekmektedir. Ses kayıt özelliği bulunan kameraların kullanımı yalnızca görüntü kaydı alan kamera kullanımının getirdiği faydadan daha fazla olmayacağından işveren açısından ölçülülük ilkesine aykırılık teşkil edecektir. Örneğin işyeri güvenliğinin sağlanması maksadıyla kamera kaydı alan bir işveren yalnızca görüntü kaydı alan kamera kaydı ile aynı meşru menfaate ulaşabilecektir. Ses kaydı alan kamera sistemlerinin kullanımı işçilerin ve ziyaretçilerin özel hayatında müdahale eden bir gözetim sayılacaktır. Dolayısıyla ,ses kaydı alan kamera kayıt sistemlerinin kullanılması bireylerde her açıdan gözetim altında tutuldukları endişesi yaratacak; kişilerin kamusal alanda bile özel bir kısım diyaloglarının ya da yaşantı kesitlerinin bulunabileceği de dikkate alındığında bu yönde bir uygulamanın özel hayatın gizliliği hakkının özüne zarar verecektir.

Sonuç

İşyerlerinde güvenlik amaçlı kamera kaydı alınması, işçinin izlenmesi, takibi veya performansının değerlendirilmesi amacıyla kullanıldığında KVKK’ya aykırılık teşkil eder. Fakat işyerinin güvenliği, iş sağlığı ve güvenliği, konut dokunulmazlığı gibi makul gerekçelerle hukuka uygun bir meşru menfaat sunulduğunda sorun oluşturmayacaktır. İşverenler, kendi meşru hakları ile işçinin özel hayatı arasında adil bir denge kurarak işyerlerinde kamera kaydı alabilir. İşveren almış olduğu kamera kayıtlarında aydınlatma yükümlülüğünü muhakkak yerine getirmelidir. İşyerinin mahiyetine göre kamera kaydı alınması kanunlarda açıkça öngörülmeyen ya da meşru bir menfaate dayanmayan hallerde alınan kamera kayıtları için ise işçinin açık rızası gerekmektedir. İşyerlerinde ses kayıt özelliği bulunan kamera kaydı kullanımı; kişisel veri işleme faaliyeti ile ulaşılmak istenen amaç arasındaki dengenin bozulmasına yol açacağından ölçülülük ilkesine aykırılık teşkil edip işçinin özel hayatına müdahale oluşturacağından KVKK’ya aykırı kabul edilecektir.