Bilindiği üzere kişisel verilerin işlenme şartları 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nun (Kanun) 5 ve 6 ncı maddelerinde düzenlenmiş olup, Kanun’un 5 inci maddesi kapsamında yer verilen işleme şartlarından biri de kişisel verinin, “ilgili kişinin kendisi tarafından alenileştirilmiş olması”dır.
Temel itibarıyla “alenileştirme” kavramı, ilgili kişinin kişisel verilerinin, kendisi tarafından kamuoyuna açıklanması olarak ifade edilmektedir. Bununla birlikte Kanun kapsamında “alenileştirme”, kişisel verinin herhangi bir şekilde kamuoyuna sunulmasından daha dar bir anlama sahip olup; ilgili kişinin alenileştirme iradesi ve alenileştirme amacı ile yakın ilişki içerisinde bulunmaktadır.
Bu çerçevede, kişisel verinin, aleni kabul edilebilmesi için öncelikle ait olduğu kişinin aleni olmasını istemesi, başka bir ifade ile bu yönde bir iradesinin var olması gerekir. Bu anlamda tek başına kişisel verinin kamuoyuna açık hâle gelmesi, örneğin herkesin görebileceği bir yerde olması ya da herkesin erişimine açık durumda bulunması alenileştirilmiş olması bakımından yeterli olmamakta; eylemin, ilgili kişinin iradesi ile de desteklenmesi gerekmektedir. Kişinin iradesi dışında bir sebeple kişisel verinin kamuoyuna açıklandığı durumlarda Kanun kapsamında bir alenileştirmeden söz etmek mümkün olmayacaktır.
Öte yandan, kişisel verinin alenileştirilmiş olarak kabul edilebilmesi için ilgili kişinin ne amaç ile kişisel verilerini alenileştirdiğinin de tespit edilmesi gerekmektedir. Nitekim alenileştirme eylemi; ilgili kişilerin, kişisel verilerini kamuoyu ile paylaşması amacı ile sınırlıdır. Veri sorumlularının; ilgili kişinin alenileştirme amacından farklı ya da bu amacı aşan şekilde kişisel veri işleme faaliyetinde bulunmaları, başkaca bir işleme şartına dayanılmadığı sürece, Kanun’a aykırılık oluşturacaktır. Diğer bir deyişle verinin ilgili kişi tarafından alenileştirilmiş olması, veri sorumluları tarafından her türlü amaçla gerçekleştirilecek işleme faaliyetini hukuka uygun hâle getirmeyecektir. Örneğin bir internet sitesi aracılığıyla aracını satışa çıkaran bir kişinin bu sitede paylaşmış olduğu iletişim bilgileri sadece aracı satın almak veya bu ilanla ilgili bilgi almak amacı ile kullanılabilecek olup, bunun dışında bir amaçla kullanılması Kanun’a aykırılık teşkil edecektir.
Yine benzer şekilde ilgili kişilerin sosyal medya hesapları gibi mecralar üzerinden elde edilen ad-soyad, telefon numarası, e-posta adresi vb. kişisel verilerinin veri sorumluları tarafından reklam amacıyla SMS/e-posta gönderilmesi suretiyle alenileştirme amacı dışında işlenmesi gibi faaliyetler Kanun’un 5 inci maddesinin (2) numaralı fıkrasının (d) bendi kapsamında değerlendirilemeyecek olup, konuya ilişkin olarak daha önce alınan Kişisel Verileri Koruma Kurulunun 07.11.2019 tarih ve 2019/331 sayılı Kararı bulunmaktadır.
Kaynak; Kişisel Verileri Koruma Kurulu (“Kurul”), 16.12.2020 tarihli Alenileştirme Hakkında Kamuoyu Duyurusu
