6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu, ilgili kişilerin Kanun’un uygulanmasına ilişkin taleplerini iletebilmeleri için bir takım hak arama yöntemleri öngörmektedir. Böylelikle ilgili kişiler, kişisel verilerinin korunmasına ilişkin haklarını kullanmak adına doğrudan yargı yoluna başvurabilecekleri gibi Kanun’la getirilen diğer hak arama yöntemlerini de kullanabilmektedirler.
Peki bu hak arama yöntemleri ve kullanılma usulü nedir?
Kişisel Verilerin Korunması Kanunu'nun 11. maddesi ile ilgili kişilerin haklarına yer verilmiştir. İlgili kanun hükmüne göre ilgili kişilerin yani veri sahipleri;
"a) Kişisel veri işlenip işlenmediğini öğrenme,
b) Kişisel verileri işlenmişse buna ilişkin bilgi talep etme,
c) Kişisel verilerin işlenme amacını ve bunların amacına uygun kullanılıp kullanılmadığını öğrenme,
ç) Yurt içinde veya yurt dışında kişisel verilerin aktarıldığı üçüncü kişileri bilme,
d) Kişisel verilerin eksik veya yanlış işlenmiş olması hâlinde bunların düzeltilmesini isteme,
e) 7 nci maddede öngörülen şartlar çerçevesinde kişisel verilerin silinmesini veya yok edilmesini isteme,
f) (d) ve (e) bentleri uyarınca yapılan işlemlerin, kişisel verilerin aktarıldığı üçüncü kişilere bildirilmesini isteme,
g) İşlenen verilerin münhasıran otomatik sistemler vasıtasıyla analiz edilmesi suretiyle kişinin kendisi aleyhine bir sonucun ortaya çıkmasına itiraz etme,
ğ) Kişisel verilerin kanuna aykırı olarak işlenmesi sebebiyle zarara uğraması hâlinde zararın giderilmesini talep etme" haklarına sahiptir.
Kanun, kişisel verilerin korunması kapsamındaki başvurular için kademeli bir başvuru usulü öngörmüştür. Bu kapsamda, Kanun’un 13. maddesine göre ilgili kişinin öncelikle, bu Kanun’un uygulanmasıyla ilgili taleplerini yazılı olarak veya Kurulun belirleyeceği diğer yöntemlerle veri sorumlusuna iletmesi gerekmektedir.
Veri sorumlusuna başvuru yolu tüketilmeden, ilgili kişilerce Kurula şikâyette bulunulamayacaktır. Ancak başvurunun reddedilmesi, verilen cevabın yetersiz bulunması veya süresinde başvuruya cevap verilmemesi hâllerinde; ilgili kişi, Kanun’un “Kurula Şikâyet” başlıklı 14 üncü maddesi kapsamında veri sorumlusunun cevabını öğrendiği tarihten itibaren otuz ve her hâlde başvuru tarihinden itibaren altmış gün içinde Kurula şikâyette bulunma hakkına sahiptir.
Bu kapsamda ilgili kişilerin haklarını kullanabilmeleri için öncelikle "başvuru", sonra "şikayet" sürecini yürütmeleri gerekmektedir.
Neticeten; veri sahiplerinin genel mahkemelerde dava açma hakları saklıdır.
Ancak Kurul'a şikayet yoluna gidebilmek için öncelikle veri sorumlusuna başvuru zorunluluğu bulunmakta olup, hak kaybına uğramamak adına bu hususa dikkat etmek büyük önem arz etmektedir.
Av. Esra Ülkü BAYRAM
